Filharmonia Łódzka

MET: LIVE IN HD – DON CARLOS

Giuseppe Verdi
DON CARLOS

Realizatorzy:
Yannick Nézet-Séguin – dyrygent  
David McVicar – reżyseria
Charles Edwards – scenografia
Brigitte Reiffenstuel – kostiumy
Adam Silverman – światło

Obsada:
Sonya Yoncheva – Elżbieta
Jamie Barton – Eboli
Matthew Polenzani – Don Carlos
Etienne Dupuis – Posa
Eric Owens – Filip II
John Relyea – Wielki Inkwizytor

Akcja „Don Carlosa” dzieje się w XVI wieku, w czasach hiszpańskiej inkwizycji, a podstawą fabuły stały się wydarzenia historyczne: małżeństwo francuskiej księżniczki Elżbiety de Valois z królem Hiszpanii Filipem II. Elżbieta z powodów politycznych nie mogła pójść za głosem serca i ożenić się z jego synem, następcą tronu Don Carlosem.

Utwór powstał na zamówienie Opery Paryskiej po śmierci najważniejszego kompozytora dzieł z gatunku grand opéra, Giacoma Meyerbeera. Nie obyło się bez licznych problemów. Najpierw Verdi – niemiło wspominający paryską przygodę z „Nieszporami sycylijskimi” – odrzucał kolejne propozycje libretta. A kiedy wreszcie zdecydował się na adaptację dramatu Friedricha Schillera i przedstawił dyrekcji teatru pierwszą wersję dzieła, rozpoczęła się prawdziwa epopeja skrótów. Uznano je za konieczne, ponieważ opera rozrosła się do gigantycznych rozmiarów. I mimo cięć odniosła sukces bardzo umiarkowany. Krytyka paryska była wyraźnie rozczarowana. Zawodu nie krył też młody Georges Bizet, który pisał: „Sili się na styl, a wychodzi mu tylko pretensjonalność. Nuda nie do zniesienia. Kompletne, absolutne fiasko”.

Ostateczny kształt dzieła rodził się przez 18 lat. Mimo to, jak pisze Piotr Kamiński, „Verdi nie rozwiązał wszystkich problemów, jakie stawiał mu ten kolosalny projekt. Podobnie jak w »Mocy przeznaczenia«, on, mistrz formy zwięzłej i szalonego tempa, nie zapanował nad czasem. Dążąc do syntezy francuskiej grand opéra, której »Don Carlos« zostaje skąd inąd najwyższym osiągnięciem, oraz włoskiego »melodramma«, nie osiągnął jeszcze równowagi, jaką przyniesie »Aida«. A jednak, pomimo pęknięć i niedoskonałości, fascynacja, jaką budzi wśród słuchaczy »Don Carlos«, rośnie z każdym pokoleniem. Utwór zawdzięcza to wielu czynnikom: ambitnemu projektowi, szlachetnej, wysoko szybującej inwencji, zrodzonej w kontakcie z psychologiczną i filozoficzną głębią materii literackiej, mrocznej, dławiącej, beznadziejnej atmosferze”.

„Don Carlos” Verdiego to jedna z premier tego sezonu w Metropolitan Opera. Dzieło reżyseruje Sir David McVicar, który współpracuje z nowojorskim teatrem już po raz jedenasty, co stawia go w czołówce najpopularniejszych reżyserów w najnowszej historii tej sceny. Po raz pierwszy Met prezentuje oryginalną, pięcioaktową, francuską wersję opery.

Matthew Polenzani jako Don Carlos w operze Verdiego, fot. Photo Zenith Richards / Met Opera
Model scenografii Charlesa Edwardsa do inscenizacji opery „Don Carlos” Giuseppe Verdiego w reż. Davida McVicara, fot. Met Opera Technical Department