Filharmonia Łódzka

MET: LIVE IN HD – ARIADNA NA NAKSOS

Richard Strauss
ARIADNA NA NAKSOS

Realizatorzy:
Marek Janowski – dyrygent 
Elijah Moshinsky – reżyseria 
Michael Yeargan – scenografia i kostiumy 
Gil Wechsler – światło 

Obsada:
Lise Davidsen – Ariadna  
Brenda Rae – Zerbinetta  
Isabel Leonard – Kompozytor 
Brandon Jovanovich – Bachus 
Sean Michael Plumb – Harlekin 
Johannes Martin Kränzle – Nauczyciel Muzyki  

Dzieło Richarda Straussa i jego librecisty, Hugona von Hofmannstahla, nie jest ani operą „współczesną”, ani „realistyczną”. „Ariadna na Naksos” to – jak bodaj wszystkie utwory tych dwóch twórców – pastisz, świadomy powrót do przeszłości, żonglowanie elementami dawnego języka poetyckiego i stylów muzycznych. Trudno się dziwić, skoro Strauss i Hofmannstahl wybrali jeden z najpopularniejszych tematów w historii muzyki, który doczekał się ponad 70 opracowań muzycznych, w tym takich kompozytorów, jak Monteverdi, Haydn czy Massenet. Początkowo utwór miał być wstawką do Molierowskiego „Mieszczanina szlachcicem” w reżyserii Maxa Reinharda. Ostatecznie powstała pełnowymiarowa opera, ale i ona zyskała kształt „opery w operze”. Prolog przedstawia dom bogatego wiedeńczyka, w którym trwają próby do przedstawienia muzycznego, a właściwie dwóch: opery seria o Ariadnie – zrozpaczonej córce króla Krety, którą na wyspie Naksos porzucił Tezeusz – i komedii dell’arte „Niewierna Zerbinetta i jej czterej kochankowie”. Młody Kompozytor jest wzburzony faktem, że jego dzieło sąsiadować ma z tanią rozrywką. Gdy awantura zbliża się do punktu kulminacyjnego okazuje się, że oba przedstawienia mają być wykonane jednocześnie, by zdążyć przed pokazem ogni sztucznych…

Strauss i Hofmannstahl stworzyli całą galerię genialnych ról, które wymagają zarówno wielkich umiejętności aktorskich, jak i niebagatelnego warsztatu wokalnego (Zerbinetta śpiewa tu jedną z najtrudniejszych arii w całej historii opery). W finale „każdy słyszy to, co mu ucho podszepnie: przemożne wpływy Wagnera lub świadomy pastisz – pisze Piotr Kamiński. – Hofmannstahl skierował drogowskaz w tym drugim kierunku, a Strauss wkroczył na tę ścieżkę triumfalnie, stapiając w jedno wszystkie swe namiętności, pastisz, patos, zmysłowość (wokalną i instrumentalną) i indywidualny styl, co stanowi świadectwo geniuszu i znamię arcydzieła”.

Chwalona niegdyś przez recenzentów i ciesząca się uznaniem światowej publiczności inscenizacja, którą stworzył dla Met Elijah Moshinsky, powraca na deski nowojorskiego teatru po 15 latach. W roli tytułowej wystąpi – po raz pierwszy na wielkim ekranie – norweska sopranistka Lise Davidsen, gwiazda Opery Wiedeńskiej, Royal Opera House, Teatro Colón czy festiwali w Glyndebourne i Aix-en-Provence. Całość poprowadzi Marek Janowski, niemiecki dyrygent urodzony w Warszawie, były szef oper w Hamburgu i Dortmundzie, a także Radiowej Orkiestry Symfonicznej w Berlinie i Orkiestry Szwajcarii Romańskiej w Genewie.

Sceny zbiorowe z opery „Ariadna na Naksos” Richarda Straussa, fot. Marty Sohl / Met Opera i Cory Weaver / Met Opera