Filharmonia Łódzka

SPECJALNY KONCERT SYMFONICZNY

Dofinansowano ze śodków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Obchody 40. rocznicy śmierci i 135. urodzin Artura Rubinsteina – Patrona Filharmonii Łódzkiej.

Wykonawcy:
Juan Pérez Floristán – fortepian (zwycięzca Międzynarodowego Mistrzowskiego Konkursu Pianistycznego im. Artura Rubinsteina w Tel Avivie 2021)
Avner Biron – dyrygent
The Israel Camerata Orchestra Jerusalem

Program:
K. Penderecki – Chaconne
W.A. Mozart – Koncert fortepianowy d-moll  KV 466
M. Wiesenberg – Homage to Mendelssohn
L. van Beethoven – IV Symphony B-dur op. 60

Prowadzenie koncertu: Andrzej Sułek (Polskie Radio)

IV Symfonia B-dur Ludwiga van Beethovena wciąż pozostaje w cieniu „Eroiki” i Piątej. Ale przecież jest prawdziwym symfonicznym klejnotem, który w niczym nie ustępuje pozostałym arcydziełom klasyka. Do jej wielbicieli należeli Berlioz, Schumann i Mendelssohn. Jest w niej coś krzepkiego i łobuzerskiego, bez cienia patetyczności. Bardziej lśni w niej blask epoki oświecenia i klasycystyczny ład niż tak często przypisywany Beethovenowi burzliwy romantyzm. IV Symfonia, w której wyraźnie słychać wpływy Haydna, należy do środkowego okresu twórczości autora „Fidelia”, czasów pewnej siebie dojrzałości. To jedna z najbardziej optymistycznych i pogodnych symfonii mistrza z Bonn. Hector Berlioz słyszał w niej powrót do stylu apollińskiej II Symfonii i pisał: „Beethoven porzuca tu odę i elegię, aby powrócić do posępnego i wyniosłego, ale wcale nie mniej trudnego stylu Drugiej. Charakter tej partytury jest raz ożywiony, czujny i radosny, raz pełen niebiańskiej słodyczy”.

W całkowitym kontraście w stosunku do opus 60 Beethovena stoi Koncert fortepianowy d-moll Mozarta, jeden z najbardziej znanych i najbardziej cenionych w XIX wieku i później utworów drugiego klasyka wiedeńskiego. Pierwszy mozartowski koncert w tonacji molowej zawiera muzykę przesyconą namiętnością, patosem i dramatyzmem. Pewnie dzięki temu koncertowi można było nazwać Mozarta „poprzednikiem Beethovena”, który zresztą napisał dwie kadencje do tego koncertu. W żadnym innym koncercie Mozarta nie ma silniejszych kontrastów, zarówno między trzema częściami, jak i wewnątrz nich. Alfred Einstein uważa, że „orkiestra reprezentuje anonimową groźną potęgę, a instrument solowy – wymowną skargę jednostki”. Biograf Mozarta pisał, że ów konflikt nie pozwala na żadne pojednanie w pierwszej części, zaś jego załagodzenie – ale tylko chwilowe – następuje w środkowej Romanzy. Słynny temat finałowy, jak ujął to Einstein, „wystrzela w górę jak rakieta” i on też nadaje dynamikę tej części. W kodzie finału jednak Mozart decyduje się na zwrot w kierunku tonacji durowej, tworzy nastrój „zachwycającej słodyczy”, kreuje „wzruszający promień światła”.

Dwóm arcydziełom epoki klasycznej towarzyszyć będą Chaconne Krzysztofa Pendereckiego, dopisana w 2005 roku do „Polskiego Requiem” i poświęcona pamięci Jana Pawła II kompozycja oparta na barokowej technice basu ostinatowego oraz uwertura na smyczki „Homage to Mendelssohn” izraelskiego kompozytora Menachema Wiesenberga.

Partię solową w koncercie Mozarta wykona Hiszpan Juan Pérez Floristán, zwycięzca Paloma O’Shea Santander International Piano Competition w 2015 oraz ubiegłorocznego Międzynarodowego Mistrzowskiego Konkursu Pianistycznego im. Artura Rubinsteina w Tel Avivie, jednego z najważniejszych konkursów pianistycznych na świecie, który organizowany jest od 1974 roku przez The Arthur Rubinstein International Music. Na estradzie FŁ zasiądą muzycy The Israel Camerata Orchestra Jerusalem, czołowej orkiestry kameralnej w Izraelu, którą w 1983 roku założył i do dziś prowadzi Avner Biron. Zespół ten niezmiennie towarzyszy od lat finalistom Konkursu.

Juan Pérez Floristán, fot. Joel Levy