Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego

Lusławice 250, 32-840 Zakliczyn

Wykonawcy:

Wojciech Niedziółka – skrzypce

Paweł Przytocki – dyrygent

Orkiestra Symfoniczna FŁ

Program:

Henryk Wieniawski – I Koncert skrzypcowy fis-moll op. 14 [25’]

Allegro moderato

Preghiera: Larghetto

Rondo: Allegro giocoso

***

Zygmunt Noskowski – II Symfonia c-moll „Elegijna” [35’]

Moderato misterioso – Allegro molto

Scherzo: Vivace – Poco tranquillo

Elegia: Andante molto sostenuto

Finale: „Per aspera ad astra!” Poco adagio – Allegro assai vivace

Koncert Wojciecha Niedziółki i Orkiestry Symfonicznej FŁ pod kierunkiem Pawła Przytockiego w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego zaplanowany został z okazji Międzynarodowego Dnia Muzyki. Łódzcy artyści przedstawią program złożony z dwóch rzadko dziś wykonywanych, wybitnych dzieł późnego polskiego romantyzmu. 

I Koncert skrzypcowy fis-moll op. 14 Henryka Wieniawskiego w zasadzie nie wszedł do obiegowego repertuaru z powodu swoich karkołomnych trudności technicznych. 17-letni wirtuoz niewątpliwie chciał pokazać, na co go stać. Ale jednocześnie dowiódł, jak świetnym był melodystą, instrumentatorem, twórcą wielkiej formy. Dzieło, poza warstwą wirtuozowską, jest w końcu również prawdziwie romantycznym koncertem skrzypcowym z „bohaterską” częścią pierwszą, romantyczna „modlitwą” wzorowaną na operowych scenach modlitewnych w środku i finałem w formie ronda z wpadającym w ucho, punktowanym refrenem. Wojciech Niedziółka przygotował I Koncert fis-moll na finał Konkursu Wieniawskiego w 2022 roku. Nie zgrał go w Poznaniu, za to wykona w Lusławicach i zarejestruje na płycie. Ci, którzy słyszeli go w tym utworze na jednym z koncertów tegorocznego festiwalu „Kolory Polski” świetnie wiedzą, że jest na co czekać. Niedziółka to niewątpliwie jeden z najlepszych polskich skrzypków najmłodszego pokolenia.

Zygmunt Noskowski, najważniejszy symfonik i kameralista polski drugiej połowy XIX wieku, był uczniem Stanisława Moniuszki i nauczycielem m.in. Karola Szymanowskiego. Z jego bogatego dorobku popularność zyskał Poemat symfoniczny „Step”, grywa się też często Uwerturę „Morskie Oko”. Mało znana – niestety! – pozostaje II Symfonia c-moll „Elegijna”. Jest jeszcze jednym polskim dziełem sztuki, będącym reminiscencją powstania styczniowego, a może nawet bardziej – atmosfery przygnębienia, która panowała na ziemiach polskich jeszcze długie lata po upadku największego zrywu narodowowyzwoleńczego. Język muzyczny Noskowskiego pełen jest w tym utworze szerokich gestów, wspaniałej, bogatej instrumentacji, nawiązań do polskiej muzyki ludowej. Utwór przywodzi na myśl najlepsze dokonania europejskiego późnego romantyzmu: dzieła Dvořáka czy Brahmsa, ale zarazem jest osobny, m.in. dzięki inspiracjom polską muzyką ludową. Najwyraźniej słychać je w drugiej części, która utrzymana jest w rytmie krakowiaka. Szczególnie ciekawy wydaje się finał dzieła, opatrzony optymistyczną maksymą „Per aspera ad astra!”, nieustępujący w niczym „Stepowi”. To muzyka, która ma wielką siłę i wciąż brzmi znakomicie.

Orkiestra Symfoniczna FŁ, fot. Dariusz Kulesza