Filharmonia Łódzka

KONCERT MUZYKI DAWNEJ

Wykonawcy:
Vasa Consort w składzie:
Joanna Radziszewska-Sojka, Anna Zawisza – soprany
Piotr Olech – alt
Maciej Gocman – tenor
Andrzej Zawisza – bas
Mikołaj Zgółka, Marcin Tarnawski – skrzypce
Jarosław Thiel – wiolonczela
Justyna Młynarczyk, Karolina Szewczykowska, Adela Czaplewska, Mateusz Kowalski, Aleksandra Buczyńska-Kusak – viole da gamba
Marcin Szelest – organy, pozytyw, kierownictwo artystyczne

Program:
Dietrich Buxtehude
Praeludium in g BuxWV 148
„Membra Jesu nostri” BuxWV 75 [60']
Ad pedes
Ad genua
Ad manus
Ad latus
Ad pectus
Ad cor
Ad faciem

Dietrich Buxtehude, przedstawiciel pokolenia między Heinrichem Schützem a Johannem Sebastianem Bachem, większą część życia spędził w Lubece, gdzie przez blisko cztery dekady pełnił obowiązki organisty Marienkirche. Na ogromny katalog jego dzieł składają się utwory wokalne, urokliwe dzieła instrumentalne na zespoły kameralne, a także kompozycje na instrumenty klawiszowe. I to właśnie dzięki muzyce klawiszowej oraz wirtuozerii w grze na organach sława Buxtehudego w drugiej połowie XVII wieku sięgała daleko poza Lubekę.

Do najważniejszych utworów religijnych Buxtehudego należy cykl kantat „Membra Jesu nostri” („Najświętsze członki naszego cierpiącego Jezusa”) – jedyne dzieło tego kompozytora w języku łacińskim. Podstawę libretta stanowią fragmenty hymnu „Salve mundi salutare”, które opatrzone zostały cytatami z Biblii. W przeciwieństwie do pasji kantaty nie mają charakteru narracyjnego – to raczej rodzaj medytacji muzycznej nad męką i śmiercią Zbawiciela, opiewanie kolejnych części jego umęczonego ciała, od stóp przez kolana, ręce, bok, pierś, serce po ociekającą krwią twarz (stąd tytuły poszczególnych części). Zamiarem kompozytora było wzniecenie uczuć religijnych poprzez rozważanie cierpienia Zbawiciela, co nawiązywało z jednej strony do średniowiecznych mistyków, z drugiej bliskie było barokowym ideom pietystycznym. Muzyka Buxtehudego łączy w sobie elementy późnorenesansowej polifonii z barokową ekspresją i jest wyraźnie inspirowana osiągnieciami kompozytorów włoskich (styl koncertujący). Całość ma wyjątkowo intymny, osobisty charakter, zresztą skomponowana została z myślą o niewielkim gronie wyrafinowanych słuchaczy dworu królewskiego w Sztokholmie. „Membra Jesu nostri” powstały ok. 1680 roku na zamówienie tamtejszego kapelmistrza i organisty Gustava Dübena.

Vasa Consort powstał w roku 2020 z okazji prawykonania całości zbioru Canzoni e concerti Adama Jarzębskiego. Zespół łączy świeżość interpretacji z przygotowaniem muzykologicznym, poświęcając się szczególnie międzynarodowemu repertuarowi wykonywanemu w Polsce za czasów dynastii Wazów, sięga jednak również po szeroką paletę muzyki z różnych krajów europejskich od końca XVI do XVIII wieku. Marcin Szelest, kierownik artystyczny Vasa Consort, jest profesorem organów w Akademii Muzycznej w Krakowie, autorem edycji i prac naukowych z zakresu muzyki dawnej oraz dyrektorem artystycznym Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej. Występuje jako solista i współpracuje z takimi zespołami, jak Concerto Palatino, The Bach Ensemble, Weser-Renaissance Bremen czy Wrocławska Orkiestra Barokowa.

Vasa Consort, fot. z archiwum zespołu
Organy FŁ, fot Marcin Stępień