Filharmonia Łódzka

KONCERT KAMERALNY

Program koncertu to odtworzenie programu recitalu Witolda Lutosławskiego i Andrzeja Panufnika z czasów okupacji. Występy w kawiarniach zapewniły utrzymanie obu kompozytorom w okupowanej Warszawie. Nie działały muzyczne organizacje, filharmonia ani opera (zbombardowane we wrześniu 1939 r.), zamknięto konserwatorium. Życie muzyczne przeniosło się do kawiarń, w których zatrudniano czołowych polskich wykonawców, w czasie wojny bezrobotnych. Pracując nad repertuarem i grając muzycy mieli szansę przetrwać.
Duet fortepianowy Lutosławski-Panufnik występował w otwartych podczas okupacji kawiarniach: „SiM” (Sztuka i Moda) oraz „U Aktorek”. Współpraca kompozytorów trwała trzy i pół roku. W repertuarze duetu było blisko 200 pozycji. W tym czasie powstały autorskie opracowania muzycznych arcydzieł, m.in. Preludium do „Popołudnia fauna” Debussy'ego. Tam słyszała ich aktorka Danuta Szaflarska, wówczas żona pianisty Jana Ekiera: - To była bardzo modna i elegancka kawiarnia, grali w niej najdłużej – wspominała aktorka w rozmowie z „Gazetą”. - Słuchałam ich wielokrotnie, byli młodzi, po studiach, takie szczeniaki. Publiczność przyciągali jak magnes” (http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34861,10844368,Duet_fortepianowy_w_okupacyjnej_kawiarni.html). W „SiMie” występowało wielu znakomitych muzyków, m.in. Eugenia Umińska, Maria i Kazimierz Wiłkomirscy (tworzący Trio Wiłkomirskich), Irena Dubiska, Roman Jasiński.  
„Nie sposób było kupić żadnych drukowanych nut, więc natychmiast zabraliśmy się do tworzenia własnych aranżacji muzyki poważnej. Pisaliśmy swoje partie, korzystając z wzajemnych sugestii, a następnie razem je wypróbowywaliśmy – pisał o współpracy z Lutosławskim Panufnik w swoich wspomnieniach. - Nasz repertuar ciągle się rozszerzał i wkrótce obejmował utwory wielu autorów: od Bacha i Mozarta, poprzez Schuberta, Beethovena, Brahmsa, Debussy’ego i Ravela, do bardziej skomplikowanej muzyki dwudziestowiecznej takich kompozytorów, jak Szymanowski i Strawiński. Ponieważ Szymanowski był Polakiem, znajdował się na czarnej liście, ale to nas nie powstrzymało. Wręcz zachęcało do wykonywania naszej wersji baletu Harnasie oraz jednego z jego koncertów skrzypcowych”.
Jeśli chodzi o komponowanie, Andrzej Panufnik pisał pieśni dla podziemia (m.in. popularne „Warszawskie dzieci”), stworzył też „Uwerturę tragiczną”. Na czas powstania warszawskiego wraz z matką opuścił stolicę, zostawiając tam wszystkie swoje partytury. Po powrocie w 1945 okazało się, że jego nuty przetrwały wojnę, ale posłużyły nowym lokatorom jako opał w piecu. Z kolei jedynym utworem Witolda Lutosławskiego zachowanym z tych czasów są „Wariacje na temat Paganiniego” na dwa fortepiany (1941) – które usłyszymy podczas koncertu.

Prowadzenie koncertu - Piotr Matwiejczuk.

Fot. Od lewej: Andrzej Panufnik, Eugenia Umińska, Witold Lutosławski, Stawisko 1942; http://www.panufnik.polmic.pl/index.php/pl/miejsca/polska/75-sztuka-i-moda-krolewska-11

Fot. na stronie głównej: Inge Schuster

Wykonawcy:

Lutosławski Piano Duo:

Bartłomiej Wąsik – fortepian

Emilia Sitarz – fortepian

Program:

Johann Sebastian Bach - Aria "Schafe können sicher weiden" z "Kantaty myśliwskiej" BWV 208

Claude Debussy - Preludium do "Popołudnia fauna"

Fryderyk Chopin / Franz Liszt - Parafraza pieśni "Życzenie" G-dur op. 74

Manuel de Falla - "Taniec ognia"

Siergiej Rachmaninow - "Wokaliza" op. 34 nr 14

Witold Lutosławski - Wariacje na temat Paganiniego

Johannes Brahms - Walce op. 39 (wybór)

Maurice Ravel - La valse