ODSZEDŁ KRZYSZTOF PENDERECKI

W roku 2018 uroczyście obchodziliśmy 85. urodziny Krzysztofa Pendereckiego. Świętował je cały świat. W sali koncertowej FŁ rozbrzmiewała muzyka Mistrza: Koncert fletowy, Missa Brevis, Sinfonietta per archi, Partita, III Kwartet smyczkowy, Koncert na trąbkę Es-dur Josepha Haydna z kadencją Krzysztofa Pendereckiego. Zwieńczeniem cyklu tych prezentacji było, ponowne po 15 latach od łódzkiej premiery (2003) wykonanie „Credo”, rozpoczynające sezon artystyczny 2018/2019. W ten sposób oddaliśmy hołd muzyce, która nie pozostawia nikogo obojętnym, zawsze proponując tematy wielkie i uniwersalne. Tworzył ją bowiem kompozytor będący nie tylko muzykiem, ale i humanistą. Jakąkolwiek stylistyką, jakimkolwiek językiem muzycznym przemawiał, zawsze nawiązywał do fundamentalnych kwestii filozoficzno-etycznych, rozumiejąc rolę i misję artysty jako tego, kto rozpoznaje, wyraża, ale i wznieca nadzieję. Ten „wielki odkrywca dźwięków”, „eksperymentator”, a jednocześnie Mistrz dokonujący wielkiej syntezy, nie tylko form muzycznych, ale także sztuki i myśli, ten, który z pozycji rewolucjonisty przeszedł na pozycje klasyka – odwoływał się do prostych symboli i podstawowych ludzkich wartości. „Patrzmy na drzewo – pisał. Ono nas uczy, że dzieło sztuki musi być podwójnie zakorzenione: w ziemi i w niebie. Bez korzeni nie ostoi się żadna twórczość”. A najważniejszą wartością była dla Pendereckiego chrześcijańska miłość bliźniego, łącząca wszystko w jedność.

Jego dzieła były ciągłą próbą odbudowywania „metafizycznej przestrzeni człowieka strzaskanej przez wydarzenia XX wieku”, jak sam mówił. Wykonując jego utwory, słuchając ich, wierzyliśmy, wraz z Mistrzem, że utraconą harmonię świata, naruszony ład wewnętrzny człowieka – można przywrócić. O tej utraconej harmonii odniesień absolutnych przypominają nam teraz wyrosłe wokół nas nowe zagrożenia. I choć Mistrz nasz jest już daleko – porzucił swoje ukochane ogrody: ten w Lusławicach i ten w Woli Justowskiej, przenosząc się do krainy wiecznych ogrodów – pozostawił z nami swoją muzykę, w której ów raj utracony pobrzmiewa ponad historią i światem trosk człowieka. Dopóki istnieje ta planeta, wszyscy będziemy czerpać siłę z wykonywania i słuchania Jego dzieł, choć niekiedy wydają się niełatwe, jak niełatwe jest ich przesłanie. Ale, powtarzając słowa wielkiego kompozytora, sztuka to nie gra ani zabawa, „sztuka powinna być źródłem trudnej nadziei”.

Do zobaczenia, do spotkania w Muzyce, Mistrzu.

Fot. Bartek Barczyk